Laboratoriumaanvragen en bepalingen van bilirubine

In bloed zijn vier bilirubinefracties beschreven.

α-bilirubine = niet-geconjugeerd bilirubine
β-bilirubine = monogeconjugeerd bilirubine
γ-bilirubine = digeconjugeerd bilirubine
δ-bilirubine = covalent aan albumine gebonden geconjugeerd bilirubine (dit is niet hetzelfde als het albumine-bilrubine complex)

Lang werd gedacht dat het direct reagerende (in de traditionele diazomethodes) bilirubine primair de geconjugeerde vorm en het indirect reagerende bilirubine primair de ongeconjugeerde vorm vertegenwoordigde. Inmiddels is echter duidelijk dat in de traditionele (diazoteringsreacties) analysetechnieken het 'direct' bilirubine de β- en γ- (mono- en diglucuronide) èn de δ-fractie omvat. Het 'indirecte' bilirubine (reageert pas met het diazoreagens na toevoeging van een 'accelerator') is het α-bilirubine (wateronoplosbaar en reversibel, niet-covalent, gebonden aan albumine).

Naast de traditionele diazoteringstechnieken (Jendrassik en Gróf / Malloy en Evelyn) wordt ook gebruik gemaakt van 'vaste stof chemie' (Vitros methode).
De Vitros methode kent een Total Bilirubin slide gebaseerd op de traditionele diazomethode. Deze meet dus alle 4 bilirubinevormen (ongeconjugeerd + geconjugeerd bilirubine). Met de BuBc slide (Bilirubin, unconjugated, Bilirubin, conjugated) slide wordt zowel het α-bilirubine (ongeconjugeerd) als de som van de β- en γ-fractie (geconjugeerd) gemeten. Door Bu en Bc op te tellen komt men tot het 'neonataal bilirubine'. Delta-bilirubine wordt dus niet meegemeten, hetgeen bij pasgeborenen geen probleem is. Delta-bilirubine wordt gevormd door een langzame, niet-enzymatische koppeling van bilirubine aan albumine (als bij de vorming van glycohemoglobine). Delta-bilirubine is eerst na een langere periode van geconjugeerde hyperbilirubinemie in bloed aantoonbaar.
 

Samenvattend
Voor het beoordelen van pasgeborenen in de eerste levensweek dient uitgegaan te worden van de totale bilirubineconcentratie (geconjugeerd plus ongeconjugeerd bilirubine). Bij de Vitros methode worden soms ook termen als 'Bu+Bc' of 'neonataal bilirubine' gebruikt. Voor de diagnostiek en behandeling van de neonatale hyperbilirubinemie mogen deze omschrijvingen als equivalent aan Totaal Bilirubine worden beschouwd.